Επιτέλους φθάνει. Το παραμύθι κράτησε περισσότερο από μια δεκαετία. Η ταξιαρχία των τριών βατ ή των λίγων βατ σβήνει. Αυτοί οι μακριά... νυχτωμένοι ανόητοι που νομίζουν ότι, ένας ενισχυτής με λάμπα 300B λίγων βατ που οδηγεί κάποιο ηχείο-κόρνα υψηλής ευαισθησίας, μπορεί ποτέ να γίνει υποκατάστατο πραγματικής δύναμης απατώνται. Αυτοί οι τύποι έχουν συμπιέσει και συμβιβάσει κατά πολύ τις ηχητικές τους αναζητήσεις.
Η Musical Fidelity καταπολεμεί τη χαμηλή ισχύ με το «Supercharger», το ίδιο επιτυχώς κάνει με τον MX-R μονομπλόκ των 300W και η Ayre όπως και πολλοί ακόμη κατασκευαστές. Ευτυχώς τελευταία υπάρχει ένας ολοένα και αυξανόμενος αριθμός χαιφιντελιστών όπου (ξανα)ανακαλύπτει αυτό που έχασε τα τελευταία χρόνια από τον ήχο του. Δηλαδή τα δυναμικά, τη ταχύτητα και τα ακαριαία μεταβατικά.
Η ισχύς είναι κάτι που πάντα πίστευε η Krell. Αν και ένα από τα κορυφαία της επιτεύγματά ήταν ένας στερεοφωνικός ενισχυτής 50W, η γραμμή της Krell παραμένει πάντα βασισμένη στη βίαια δύναμη και στην ωμή ισχύ εδώ και χρόνια.
Δεν είναι απλά μια περίπτωση υψηλού βατάζ, ο κατασκευαστής έχει στους καταλόγους του ακόμη και ολοκληρωμένο ενισχυτή με «μόνο» 200W ανά κανάλι, αλλά ότι οι ενισχυτές της Krell μπορούν να οδηγήσουν οποιοδήποτε φορτίο χωρίς κανένα έλεος.
Τώρα με τη νέα σειρά Evolution και με τη νέα έκδοση της τεχνολογίας CAST, η Krell έθεσε ψηλά τον πήχη… αλλά και την τιμή των συσκευών της.
Σε μία εποχή όπου η οικολογική συνείδηση μας κάνει όλους να αισθανόμαστε ένοχοι για τη τύχη του πλανήτη, είναι δύσκολο να μιλήσει κανείς για μηχανές hi-fi που χρησιμοποιούν τόσους πολλούς γήινους πόρους όχι μόνο για τη κατασκευή, αλλά και για την λειτουργία τους.
Ναι, ο Evolution 600 της Krell απορροφά πάρα πολύ χυμό... από την πρίζα μας. Όμως, δεν διαβάζεται το περιοδικό Geo ή το New Scientist και εγώ δεν είμαι πρόεδρος καμιάς κίνησης για το περιβάλλον.
Έτσι απλά πίσω στο μυαλό σας να γνωρίζεται ότι υπάρχει μια τέτοια συσκευή στην αγορά και να ξέρετε ότι αυτή συμβάλει λιγότερο στα ακραία καιρικά φαινόμενα απ’ ότι για παράδειγμα τα απόβλητα και οι ρύποι που στάζουν… από τα εργοστάσια της Κίνας. Τελείως ασυγχώρητη, λοιπόν, η Krell που κατασκευάζει έναν τέτοιο τελικό ενισχυτή με βάρος 61,1 κιλά υλικών...
Οποιεσδήποτε κι αν είναι οι «ηχητικές» δικαιολογίες της Krell για αυτό, δεν πρόκειται με τίποτε να πεισθώ όταν ξέρω ότι υπάρχουν και άλλοι 600άρηδες μονομπλοκ με βάρος μόλις 10 κιλά. Τι κι αν το τροφοδοτικό του Κrell, από το οποίο μπορούν «τραβήξουν» τα κυκλώματα του ενισχυτή έως και 5000 VA, είναι μια τρομερού όγκου κατασκευή.
Τέλος πάντων ποιοι είναι αυτοί οι διανοητικώς καθυστερημένοι που κρίνουν το hi-fi από το μέγεθος και το βάρος των συσκευών; Τέλος πάντων.
Αλλά μόλις κουβαληθούν (δε θα μπορούσαν να τους είχαν βάλει χερούλια;) και τοποθετηθούν οι Κrell στη θέση τους, ένα μαγικό ταξίδι αρχίζει αμέσως και η ανταμοιβή επέρχεται. Ακόμα και παγωμένοι, άστρωτοι και αβάδιστοι οι Krell κάνουν κάτι τόσο σωστό, κάτι τόσο εντυπωσιακό που σχεδόν θα αγνοήσετε το γεγονός ότι ένα ζεύγος τους κοστίζει όσο μια BΜW 320i M Sport.
Προκειμένου να βιωθεί πλήρως το γεγονός… της εξέλιξης (Evolution), χρησιμοποίησα ως προενισχυτή τον Evolution 202 ισορροπημένα (balanced) συνδεδεμένο με τον «600» ενώ έβαλα και το σύστημα CAST II στο παιχνίδι. Χρησιμοποίησα επίσης και άλλους προενισχυτές, αλλά η σοβαρή ακρόαση έγινε με τον 202 και το CΑST II επειδή, από την εμπειρία μου, είναι ο καλύτερος τρόπος για να πάρει κανείς και την τελευταία ακμάδα που μπορεί να αποδώσει ο ενισχυτής.
Η Krell υιοθετεί αυτό που λέει Active Cascode Topology για να περιορίσει την αρνητική ανάδραση, χρησιμοποιώντας μόνο συγκεκριμένες τοπικές αναδράσεις στα κυκλώματα κέρδους. Αυτό ο κατασκευαστής επισημαίνει ότι παράγει «έναν εξαιρετικά ανοικτό, υγρό και αβίαστο ήχο». Για ένα υπερβολικό ενισχυτή στερεάς κατάστασης, ο ήχος είναι ξέφρενα πλούσιος.
Εξίσου, η επιλογή της Krell για λεπτομέρεια, έλεγχο και ακρίβεια. Αυτό οφείλεται σ’ ένα μεγάλο μέρος στη σχεδίαση Current Mode Τechnology (CMT) όπου «πατάει» και το κύκλωμα CAST II. Εν συντομία, σύμφωνα με τη Krell, η τεχνολογία CAST (Current Audio Signal Transmission) εκμεταλλεύεται το γεγονός της σχεδίασης «ρεύματος» ώστε να μεταφέρεται το σήμα ως… ρεύμα.
Έτσι οι διασυνδεδεμένες κατά CAST συσκευές συμπεριφέρονται ως μία και δεν επηρεάζονται από τις αντιστάσεις εισόδου της μιας ή/και εξόδου της άλλης, επιπλέον το σύστημα θωρακίζεται από τις επιδράσεις για παράδειγμα του χαρακτήρα κάποιου interconnect καλωδίου.
Ότι και να σημαίνει αυτό, από τη δοκιμή μπορώ να σας πω ότι το σύστημα με το CAST στο παιχνίδι είναι σαν βάζεις ηχητικό «Nitro» στα ηχεία. Με άλλα λόγια το CAST βελτιώνει τον έλεγχο, τον εστιασμό και κάνει το σήμα μας λιγότερο επιρρεπή σε εξωτερικά δεινά.
Η απλότητα της πολυπλοκότητας του Κrell συμβάλλει, χωρίς αμφιβολία, στο προαναφερθέν βάρος. Το ογκώδες τροφοδοτικό έχει «εκτεταμένη ηλεκτρική και μαγνητική θωράκιση για να κρατήσει όλες τις επιδράσεις εκτός από τα ευαίσθητα ενισχυτικά κυκλώματα».
Ο Krell απέδειξε ότι αδιαφορεί για τους τέσσερις τύπους εναλλασσομένου ρεύματος (ΑC) που υπάρχουν στο χώρο ακρόασης, χάρις στην ενσωματωμένο σύστημα καθαρισμού και φιλτραρίσματος των ραδιοσυχνοτικών θορύβων του δικτύου της ΔΕΗ.
Ο Krell επίσης αντισταθμίζει οποιαδήποτε ασυμμετρία υπάρχει στο ρεύμα τροφοδοσίας, καταπνίγοντας επίσης κάθε ξένη ηλεκτρική συνιστώσα που κυκλοφορεί στα καλώδια που έχουμε στον τοίχο μας. Έτσι όσοι χρησιμοποιήσουν εξωτερικά συστήματα βελτίωσης ή αναγεννητές ρεύματος με τον «600»… τα οφέλη θα είναι ασήμαντα.
Επιπλέον, οι γραμμές που τροφοδοτούν τα στάδια χαμηλών σημάτων του ενισχυτή ελέγχονται δύο φορές όπως υποστηρίζει η Κrell «για ολική ανοσία από τις διακυμάνσεις του ΑC και ουσιαστικά χωρίς θόρυβο έξοδο».
Όλα αυτά ελέγχονται με την ακρίβεια ενός αυτοκινήτου Lexus, με μικροεπεξεργαστές δηλαδή που τσεκάρουν συνεχώς όλες τις κρίσιμες λειτουργικές παραμέτρους. Αυτές έχουν να κάνουν με τη πόλωση, το φορτίο εμπέδισης, τις τάσεις των ρυθμιστών τροφοδοσίας και τη θερμοκρασία λειτουργίας.
Οι ενισχυτές κατά τη δοκιμή δεν συμπεριφέρθηκαν ούτε μια φορά απρεπώς. Το μόνο πράγμα που ίσως τους καταλογίζω… είναι ότι τα φώτα του σπιτιού μου χαμήλωσαν λιγάκι όταν πάτησα το διακόπτη έναυσης που βρίσκεται στο πίσω μέρος του ενισχυτή.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
Για τις πρώτες ακροάσεις, χρησιμοποίησα τον προενισχυτή Evolution 202 με το CD player kW (transport και DAC) της Μυsical Fidelity και με το πικάπ SME 30 με βραχίονα SME Series V και κεφαλή Blue Angel μέσω ενός phono stage της Αudio Research PH5.
Ως ηχεία χρησιμοποίησα τα Guarneri της Sonus Faber και τα Scintilla της Αpogee. Ήταν λες και ξεγύρισα στις χρυσές εποχής του Hi-Fi των ετών 1983-1990. Σε εκείνη την ξεδιάτροπη μη-πράσινη εποχή, το κυνήγι της ισχύος ήταν όπως το εξοπλισμών της δεκαετίας του '50 ή όπως είναι σήμερα το κυνήγι για τη μεγαλύτερη σε ίντσες τηλεόραση.
Κάθε μήνα, ένας τεράστιος νέος ενισχυτής θα προέκυπτε. (Τουλάχιστον, από τις ΗΠΑ. Πριν εμφανιστούν στο χώρο εταιρίες όπως Musical Fidelity, YBA, Chord και άλλες.).
Ρίξτε το φταίξιμο στο iPod, στο φόβο μας μήπως φωνάξουν οι γείτονες ή σε οποιοσδήποτε, αλλά τα μόνα υγιή ηχητικά συστήματα σήμερα που τα «δίνουν όλα» είναι κακά τα ψέματα εγκατεστημένα σε αυτοκίνητα, παρόλο που οι ακροατές εκεί δε έχουν καμιά σχέση με τη μουσική.
Τα σπίτια μας πια δεν έχουν την ένταση και την ισχύ από τα στερεοφωνικά τους που απολάμβαναν παλιότερα. Λες και μας βάλανε ακουστικά. Ενισχυτές όπως ο 600 της Krell μας επιτρέπουν να πάρουμε πίσω το αίμα. Οι ενισχυτές αυτοί φέρουν πάλι στο προσκήνιο τη χαμένη ρεαλιστικότητα της μουσικής.
Εάν θέλουμε να είμαστε τίμιοι για το Hi-Fi τότε η πραγματικότητα και ο ρελιασμός θα πρέπει να είναι η σημαία μας. Οτιδήποτε κι αν είναι και ότι κι αν χρειάζονται τα ηχεία μας, ακόμη κι αν είναι δύσκολα και απαιτητικά (Guarneri, Scintilla) ή διασκεδαστικά (LS3/5A, Quad ESL), θα πρέπει πάντα να έχουμε την αίσθηση της απεριόριστης ισχύος.
Μπορώ, στην ουσία, την αίσθηση αυτή παρομοιάσω με μόνο μια άλλη εμπειρία, αυτή της οδήγησης ενός αυτοκινήτου με απίστευτη ιπποδύναμη. Είναι σαν να σανιδώνουμε το πεντάλ μιας Bentley Αzure, και αυτό τέρας γλιστρά αβίαστα εμπρός ακόμη κι από μια Porsche Boxster.
Τότε η ζωή παίρνει άλλα χρώματα. Αυτή είναι η εμπειρία που βίωσα με τους 600. Και δεν ήταν μόνο με μουσική γνωστή για το στόμφο της. Ναι, για τη δοκιμή χρησιμοποίησα ακόμη και «φοβιστικούς» δίσκους με κρουστά, θαυμάζοντας τόσο την άρνηση των Guarneri να φθάσουν στα όρια τους, όσο και τη μεγάλη επέκταση και τη ξεκάθαρη ελευθερία του ήχου που εξέπεμπαν.
Ανίκανος δεδομένου ότι είμαι να εξισώσω την ισχύ, για παράδειγμα, μια πραγματική τρομπέτα με την ηχητική ισχύ που απαιτείται για να αναπαραχθεί από ένα δεδομένο ηχείο, είμαι εξίσου ανίκανος να πιάσω ποια είναι το βατάζ μιας ανθρώπινης φωνής.
Αλλά ακόμη και η υποψία φωνής από τον Art Garfunkel ή της Joni Mitchell σε μια από τις fine διαθέσεις της, η απόλυτη ελευθερία από τις ανησυχίες για το ελεύθερο ύψος ήταν ακόμα προφανής. Οι φωνές ήταν ανοικτές, φυσικές, αβίαστες. Απόλαυσαν ένα πραγματικό χώρο. Ήταν χωρίς τέχνασμα ή artifacts.
Αυτό μας κεταυθείνει στο site του Antony Michaelson της Μusial Fidelity [δείτε ΗΧΟΣ Ιούνιος 2007, σελίδα 8 για τον «Supercharger»], αλλά εκεί καμία διαφυγή αυτό. Τα μαζικά φωνητικά του Mr. Big στο «To Be With You» γέμισαν το χώρο ακρόασης στο μέγιστο βαθμό, ενώ το Byrd κουδούνισμα- όλο το πρωί, ο κνησμός της 12-σειράς Rickenbacker υπογραφών απολαμβάνοντας τη σαφήνεια, η παρουσία και το σώμα που του αμφισβητούνται από μια αγωνιμένος πηγή ενέργειας.
Κάθε φορά που δοκιμάζω μια συσκευή υπάρχει μια στιγμή, ένα τραγούδι που τα λέει όλα, μια ευκαιρία αφήγησης και παρουσίασης που μου αποκαλύπτει το πειόν της συσκευής όσο τίποτε άλλο.
Είναι ενδεικτικό του ταλέντου που ήταν η Dusty Springfield που «Son of Preacher Man» που απλά είναι το πιο sexy τραγούδι που έχει ποτέ ηχογραφηθεί. Ναι, ακόμα πιο λάγνο από το «Fever» της Peggy Lee.
Έχω ακούσει αυτό το τραγούδι εκατοντάδες φορές. Αλλά διαμέσω των Εvolution 600 ανίχνευσα τις λεπτομέρειες που έχανα στο παρελθόν. Κρισιμότερος, εν τούτοις, ήταν η αναπαραγωγή ένας από τα αποτελεσματικότερα μουσικά αποτελέσματα στην ιστορία της ηχογραφημένης μουσικής: Η ανάσα της Dusty Springfield.
Aυτή που έδωσε τη μια λέξη που επιθυμώ να χαρακτηρίσω του Krell Evolution 600. Xωρίς νύξη στην τρέχουσα χρήση του, με τη μόνη αναφορά στην επίδρασή του στην καρδιά, την ψυχή και το νευρικό σύστημά κάποιου: “η μεγάλη ανατριχίλα»
Πόσο έτσι; Επειδή παραδίδει ότι «tingle factor» πιο επανειλημμένα από οποιονδήποτε άλλο ενισχυτή που μπορώ να ανακαλέσω από την πρόσφατη μνήμη μου, το δικαίωμα επάνω εκεί με τους μονόλιθους της Musical Fidelity kW και τους 600W Αudio Research Reference μόνομπλοκ.
Συνεχώς τυφλώθηκα από τον τρόπο του όχι με το στόμφο, οι μόνοι ανταγωνιστές του είναι πιθανώς τα μεγαλύτερα μοντέλα της σειράς Εvolution, αλλά η καθαρή απουσία τεχνάσματος και η υψωμένη λεπτομέρεια. Εθισμένος ως είμαι στα έργα τhw Judee Still, ήταν μια τιμή, ένα προνόμιο να ακούσω ακόμα περαιτέρω τα επίπεδα του ήχου στις απατηλά απλές ηχογραφήσεις της.
Ο Evolution 600 είναι η πρώτη συσκευή εδώ και χρόνια που με έκανε να ανάψω τσιγάρο μετά την πράξη… της δοκιμής.
Τιμή: 15.950 ευρώ/τεμάχιο
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
Iσχύς: 600W στα 8Ω
Απόκριση συχνότητας: 20Ηz-20kHz, +0, -0,18dB
Eίσοδοι: 1xStereo RCA, 1xStereo XLR, 1xCAST
Διαστάσεις: 439x248x559 χλιστ.
Βάρος: 61,1 κιλά
